In het boek van Achiel Van Den Broeck, “De miljoenenfiets van Rik van Steenbergen”, heeft de auteur het over de pistekwaliteiten van de jonge Van Steenbergen en zo schrijft hij over het jaar 1942:” Met Jaak Engelen verloor hij bijna geen enkele ploegwedstrijd”.
We weten dat Achiel, zeker wanneer het Rik Van Steenbergen betreft, niet bang was van wat overdrijving, maar bij het bekijken van de uitslagen van de jaren 1942 en 1943 moeten we toch besluiten dat hij vrij dicht bij de waarheid zat met deze bewering.
We kunnen gerust zeggen dat in de oorlogsjaren, Jacques (dit is zijn officiële voornaam) Engelen, geboren in Geraardsbergen op 23 juni 1923, bij de jeugd één van de beste, zoniet de beste pistier van België was.
In 1942 werd hij inderdaad Belgisch kampioen bij de amateurs in zuivere snelheid, nadat hij ook vijfde was geworden in het Belgisch kampioenschap op de weg.
Een aantal krantenartikels uit die periode bevestigen de overmacht van de man uit Geraardsbergen.
De WEDSTRIJDEN Zondag in het Wintervelodroom van BRUSSEL verreden, brachten twee jonge renners op het voorplan van wie we in de toekomst nog heel wat zullen té hooren krijgen
De eerste noemt JAAK ENGELEN, die er niets beters op vondt dan al de reeksen van het Omniumkampioenschap voor Jongeren, in de wacht te slepen. Die Engelen is een kerel met een geweldige toekomst en legt er op aan een zeer groot omniumspecialist te worden. Saen klasseerde zich tweede, Vanden Broeck derde en Blomme vierde.
Het Getrouwe Maldegem 14 maart 1943
“In het GENTSCHE KUIPKE speelden de Antwerpenaars verleden Zondag heer en meester. Zoo wonnen KAERS—BRUNEEL den ploegkoers en klopten KAERS—COOLS het record van den kilometer en veroverde JAAK ENGELEN met zijn gewoon meesterschap het Omniumkampioenschap voor juniors.
Om met het omnium voor juniors te beginnen, moeten we zeggen, dat Jaak Engelen, weer eens ongenaakbaar was en dat hij alles won wat hem werd voorgeschoteld. Neen... de tegenstrevers die men hem in de reeks der jongeren nog voorschotelen kan, zijn niet van zijn gehalte en kunnen hem hetzij in achtervolging, in snelheid of hetzij in om het even welke vertakking, niet van de overwinning afhouden. Martin Vanden Broeck was tweede, Mielke Blomme derde en Saen vierde. We meenen dat het tijd wordt dat Jaak Engelen beroepsrenner wordt.”
Het Getrouwe Maldegem, 21 maart 1943
De week nadien kondigde dezelfde krant hem aan als deelnemer aan een meeting in de velodroom van Maldegem en dan lezen we:
ENGELEN van Geeraardsbergen, die in den velodrom van Gent verleden Zondag, al zijne tegenstrevers wist te vloeren en zeker wel de béste Belgische junior van het oogenblik is op piste.
Een week later lezen we na een meeting in Brussel
Daarna was het de beurt aan JAAK ENGELEN om een aanval te doen op het rekord der 500 met. Iets waarin de jonge kampioen ten andere ten volle geslaagd is. Engelen reed de 500 meter in 30 sec. 2/5 terwijl het oud record 31 seconden was. Dit bewijst nog eens duidelijk dat Engelen geroepen is om in de meest nabije toekomst een zeer groot kampioen te worden.
Jaak Engelen haalde ook enkele puike resultaten op de weg. Zo vinden wij hem in 1943 als winnaar terug in Sint-Lievens-Houtem en Strijpen bij de juniors. Op 26 juni 1943 stapt hij over naar de profs B en wordt nog tweede te Eeklo en derde te Rebecq. In 1944 kreeg hij een profcontract bij Trialoux-Wolber en eindigt hij o.a. 18de in de Ronde van Vlaanderen.

Doch zijn toekomst lag duidelijk op de wielerbanen… maar hij kon het meesterschap dat hij bij de jeugd ten toon spreidde, nooit bevestigen bij de profs.
Waarom? Misschien moeten we de uitleg tussen de lijnen van dit krantenartikel uit 1946 zoeken:
Een jonge renner, die reeds goede dingen deed in omnium, is Jaak Engelen,die in Brussel reeds een paar omniums won, doch jammer genoeg telkens met een anderen ploegmakker. Waarom trachten de winterbanen niet jonge omniumploegen te ontdekken en een element als Engelen niet een vasten en sterken koppelgenoot gegeven ?

Het was inderdaad niet makkelijk om zich in het pistewereldje een weg te banen tussen de gevestigde waarden, die niet graag een nieuwkomer in de koek zagen delen.
Eind 1945 is er even sprake geweest om het jeugdkoppel Van Steenbergen-Engelen bij de profs te herenigen, doch dit ging uiteindelijk niet door.
Spijtig genoeg beperken de uitslagen van Jaak Engelen zich bij de profs dan ook tot enkele overwinningen in lokale pistemeetings, enkele verre ereplaatsen in zesdaagsen, enkele prijzen in kermiskoersen op de weg en tot een 3de plaats in het BK achtervolging in 1946.
Na zijn wielerloopbaan nam hij het schoenenbedrijf van zijn schoonouders over. Jaak Engelen behaalde ook een vliegbrevet als piloot en bezat persoonlijk een CESSNA (klein eenmotorig vliegtuigje voor twee personen).
Hij overleed in Sint-Agatha-Berchem op 17 september 2010.
Marcel Baetens